Przez kolejne 300 lat praktycznie nie powstawały nowe polskie przekłady Biblii.Wydawano i rozpowszechniano głównie katolicką Biblię Jakuba Wujka i protestanckąBiblię Gdańską, wydawaną przez polski oddział Brytyjskiego Towarzystwa Biblijnego,założony w Polsce już w 1816 roku, czyli ponad 200 lat temu – jedno z najstarszychtowarzystw biblijnych na świecie.Pod koniec XIX wieku Żyd Izaak Cylkow podjął się tłumaczenia…
Natomiast jedynym przez kilkaset lat używanym przez polskich protestantówprzekładem była Biblia Gdańska, wydana w 1932 roku. Powstała w Gdańsku i stąd jejnazwa. Było to wtedy bogate polskie miasto królewskie, zamieszkane przezwyznawców różnych wyznań chrześcijańskich i innych; przedstawicieli różnychnarodów. Portowe, bogate, wielokulturowe miasto i ośrodek protestantyzmu.W tym środowisku powstała ta Biblia, a pieniądze na jej wydanie…
Jezuita Jakub Wujek też samodzielnie przełożył całe Pismo Święte, ale za jego życia udało się wydać tylko Nowy Testament, ponieważ inni jezuici, w tym Piotr Skarga, który zwalczał heretyków, dopatrzyli się w jego przekładzie podobieństw do protestanckich tłumaczeń. Ponadto zarzucano mu, że podczas tłumaczenia brał do ręki hebrajski i grecki tekst Pisma Świętego, podczas gdy…
Protestanccy Radziwiłłowie żyli też w Nieświeżu (obecnie w Białorusi), gdzie BraciaPolscy dokonali kolejnego tłumaczenia Biblii w 1572 roku.Byli radykalnym odłamem polskiej reformacji, którego duża część nawet odrzucaładogmat o Trójcy Świętej, stąd nazywano ich też Arianami lub Socynianami.Przekład ten był pierwszym pełnym polskim przekładem Pisma Świętego z językóworyginalnych, którego dokonał tylko jeden człowiek – Szymon Budny…
Biblia Brzeska nazywana jest też Biblią Radziwiłłowską od Mikołaja RadziwiłłaCzarnego, jednego z najpotężniejszych litewskich magnatów i protestanta, którysfinansował jej wydanie w Brześciu nad Bugiem w 1563 roku. Mamy tutaj reprintwydania z XVI wieku i reprint wydania ze współczesną czcionką, bo tejszesnastowiecznej czcionki nie umie przeczytać ten, kto nie uczył się czytać gotyckiegopisma.Bardzo trudno zrozumieć tę…
Co do Lutra, to wystąpił on w 1517 roku ze swoimi 95 tezami, wśród których był teżpostulat przetłumaczenia Pisma Świętego na język zrozumiały dla wszystkich ludzi.Nowy Testament przetłumaczył w 1522 roku. Jak myślicie, ile czasu to trwało?Zawziął się i przetłumaczył go w 11 tygodni.Nie zrobił tego byle jak. Wówczas w Cesarstwie Niemieckim było wiele księstw…
Tutaj jest przykład próby podziału tekstu Biblijnego. Podział na rozdziały i wersy byłznany już od XIII wieku; wprowadził do arcybiskup Cantenbery – Stephen Langton w1227 roku; do dziś mamy go w swoich Bibliach. Wówczas nie było jeszcze podziału nawersy. Dopiero w 1551 roku, kiedy działano w celach naukowo-czytelniczych, RobertEstienne (zwany Stephanusem) wprowadził podział każdego rozdziału…
W czasie reformacji, a nawet wcześniej powstawały Biblie poliglotyczne.Pomysł takiej Biblii powstał w Hiszpanii, ale zanim go zrealizowano, zaczęła sięreformacja. Była to Biblia Poliglota Kompluteńska, nazwana tak od miasta, w którympowstała. W sześciu tomach zestawiono obok siebie teksty: hebrajski, grecki i łacińskiStarego i Nowego Testamentu. To tutaj dokonano pierwszego tłumaczenia NowegoTestamentu na język hebrajski i…
Mówiliśmy wcześniej o Wiklifie i Husie, którzy jeszcze przed epoką druku zmienilimyślenie Kościoła i teologów o Bogu i podejście do Pisma Świętego. Tu trzeba teżpowiedzieć o Erazmie z Rotterdamu. Był wybitnym humanistą, który pragnął poznaćoryginalny tekst Biblii. Bardzo późno, w wieku 40-paru lat, rozpoczął naukę językahebrajskiego. Poznał też grekę i łacinę.Chciał dotrzeć do pierwotnej treści…
Religijne ugrupowania w Anglii mocno się zwalczały, więc w jakiś sposób trzebabyło zjednoczyć ludzi o różnych poglądach. Król Jakub nakazał więc, aby oni wspólnieprzetłumaczyli Biblię. Jedna i druga strona przychodziły do niego z postulatami, żeKościół powinien np. zakazać noszenia obrączek, czy obchodzenia świąt, co niewszystkim pasowało.Był wówczas pewien przekład, tzw. Biblia Biskupia, ważąca około 12…